Rus tehdit aktörleri, savaş yorgunluğundan faydalanmaya hazırlanıyor

Rus kuvvetleri, uluslararası hukuku ihlal edebilecek eylemlerde bulunmakla kalmıyor, aleyhlerinde dava oluşturan ceza soruşturmacıları ve savcıları da hedef alıyor.

Microsoft telemetrisi, bu yılın ilkbahar ve yaz aylarında, Rusya'nın askeri ve dış istihbarat teşkilatlarına bağlı aktörlerin, Ukrayna'nın hukuki ve soruşturma ağlarını ve savaş suçları soruşturmaları yürüten uluslararası kuruluşların ağlarını hedef aldığını ve ihlal ettiğini ortaya koyuyor.

Bu siber operasyonlar, Moskova ile Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) gibi gruplar arasındaki gerilimlerin arttığı bir dönemde gerçekleşti. UCM, mart ayında Rusya Devlet Başkanı Putin hakkında savaş suçlarından dolayı tutuklama emri çıkarmıştı.⁷

Nisan ayında, GRU'ya bağlı Seashell Blizzard, savaş suçları davalarına odaklanan bir hukuk firmasının ağına sızdı. FSB'ye atfedilen Aqua Blizzard, temmuz ayında Ukrayna'daki büyük bir soruşturma organının iç ağını ihlal etti ve burada ele geçirilen hesapları, eylül ayında birkaç Ukraynalı telekom şirketine sahte e-postalar göndermek için kullandı.

SVR aktörü Midnight Blizzard (eski adıyla NOBELIUM) ise haziran ve temmuz aylarında küresel sorumlulukları olan bir hukuk kuruluşunun güvenliğini ihlal ederek belgelerine erişti ancak daha sonra Microsoft Olay Yanıtlama ekibi müdahalesiyle bu sorun düzeltildi. Bu faaliyet, bu aktörün dünya çapında diplomatik, savunma, kamu politikası ve bilişim sektörü kuruluşlarını ihlal etmek için yürüttüğü daha agresif bir girişimin bir parçasıydı.

MTAC, 2023 yılı boyunca, 2022 baharından bu yana Ukrayna'nın uluslararası destekçilerini hedef alan sofistike bir Rusya yanlısı etki operasyonundan sorumlu, Rusya bağlantılı bir etki aktörü olan Storm-1099'u gözlemlemeye devam etti.

Belki de en çok, araştırma grubu EU DisinfoLab¹⁹ tarafından "Doppelganger" olarak adlandırılan, kitlesel ölçekli web sitesi sahteciliği operasyonuyla tanınan Storm-1099'un faaliyetleri arasında Reliable Recent News (RRN) gibi benzersiz markalı yayınlar, Ukrayna karşıtı çizgi dizi "Ukraine Inc." gibi multimedya projeleri ve dijital ve fiziksel dünyalar arasında köprü kuran saha gösterileri de yer almaktadır. Bu konuda yeterli bir atıf bulunmasa da iyi finanse edilen Rus siyasi teknoloji uzmanları, propagandacılar ve Rus devletiyle kanıtlanabilir bağları olan halkla ilişkiler uzmanları birçok Storm-1099 saldırısını yürütmüş ve desteklemiştir.²⁰

Storm-1099'un Doppelganger operasyonu, teknoloji şirketlerinin ve araştırma kuruluşlarının raporlama ve erişimini azaltma girişimlerine rağmen, bu raporun hazırlandığı tarih itibarıyla tüm gücüyle devam etmektedir.²¹ Bu aktör, tarihsel olarak Batı Avrupa'yı, ağırlıklı olarak da Almanya'yı hedef almış olsa da Fransa, İtalya ve Ukrayna da hedefler arasında yer almaktadır. Son aylarda Storm-1099 yerel odağını Amerika Birleşik Devletleri ve İsrail'e doğru kaydırmıştır. Ocak 2023'te, İsrail'de önerilen yargı revizyonuna karşı yapılan geniş çaplı protestolar sırasında başlayan bu geçiş, ekim ayı başlarında İsrail-Hamas savaşının başlamasından sonra yoğunlaştı. Yeni oluşturulan markalı yayın organları, ABD siyasetine ve yaklaşan 2024 ABD başkanlık seçimlerine giderek daha çok öncelik verirken mevcut Storm-1099 varlıkları da Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail'de gerçekleştirdiği saldırılar için karaborsadan Ukrayna silahları satın aldığı yönündeki yanlış iddiayı güçlü bir şekilde gündeme getirmiştir.

Son olarak Ekim ayı sonlarında MTAC, Microsoft'un Storm-1099 varlıkları olarak değerlendirdiği hesapların, sosyal medyada sahte makale ve web sitelerine ek olarak yeni bir tür sahteciliği teşvik ettiğini gözlemledi. Bunlar hem Ukrayna hem de İsrail'e verilen desteği zayıflatmak için Rusya yanlısı propaganda yayan, görünüşte saygın kuruluşlar tarafından oluşturulmuş bir dizi kısa, sahte haber klipleriydi. Bu taktik, yani propaganda amaçlı sahte videolar kullanma yöntemi, son aylarda genel olarak Rusya yanlısı aktörler tarafından gözlemlenen bir taktiktir. Storm-1099'un bu tür video içeriklerini teşvik etmesi ise aktörün çeşitli etki tekniklerini ve mesaj verme hedefini daha da vurgulamaktadır.

Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail'de gerçekleştirdiği saldırılardan bu yana Rus devlet medyası ve devlete bağlı etki aktörleri, İsrail-Hamas savaşını, Ukrayna karşıtı söylemleri ve ABD karşıtı duyguları desteklemek ve tüm taraflar arasındaki gerilimi tırmandırmak için kullanmaya çalıştı. Bu faaliyet, savaşa tepki olarak doğsa ve genel olarak sınırlı kapsamda olsa da, hem devlet destekli açık medya hem de birden fazla sosyal medya platformuna yayılan, Rusya'ya bağlı gizli sosyal medya ağları buna destek verdi.

Rus propagandacılar ve Rusya yanlısı sosyal medya ağları tarafından desteklenen bu söylemler; saygın medya kuruluşlarını taklit etmek ve manipüle edilmiş videolar kullanmak suretiyle Ukrayna'nın Hamas militanlarını silahlandırdığını iddia ederek, İsrail ile Ukrayna'yı karşı karşıya getirmeyi ve Batı'nın Kiev'e desteğini azaltmayı amaçlamaktadır. Örneğin aralarında Amerikalıların da bulunduğu yabancı askerlerin, Gazze Şeridi'ndeki İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) operasyonlarına katılmak üzere Ukrayna'dan transfer edildiğini iddia eden ve sosyal medya platformlarında yüz binlerce kez izlenen gerçek dışı bir video bu tür içeriklerden sadece biri. Bu strateji hem Ukrayna karşıtı söylemleri geniş bir kitleye ulaştırıyor hem de yanlış söylemleri, gelişen önemli haberlerle uyumlu olacak biçimde şekillendirerek etkileşimi artırıyor.

Rusya, dijital etki faaliyetlerini, gerçek dünyadaki etkinliklerin tanıtımlarıyla da destekliyor. Rus yayın kuruluşları, Rus devlet haber ajanslarının sahadaki muhabirlerinden de destek alarak, Orta Doğu ve Avrupa'da İsrail-Hamas savaşıyla ilgili protestoları güçlendiren kışkırtıcı içerikleri agresif bir şekilde destekledi. Ekim 2023'ün sonlarında Fransız yetkililer, dört Moldova vatandaşının Paris'teki kamusal alanlara yapılan Davut Yıldızı grafitileriyle bağlantılı olabileceğini iddia etti. Moldovalılardan ikisinin Rusça konuşan biri tarafından yönlendirildiklerini iddia etmeleri, duvar yazılarından Rusya'nın sorumlu olabileceğine işaret ediyor. Grafiti görüntüleri daha sonra Storm-1099 kaynakları tarafından daha da yayıldı.²²

Rusya, devam eden İsrail-Hamas çatışmasının Batı'nın dikkatini Ukrayna'daki savaştan uzaklaştırdığına inandığından, bu çatışmanın jeopolitik bir avantaj taşıdığını düşünüyor olabilir. Rusya'nın mevcut etki oyun kitabında sıkça kullanılan taktikleri izleyen MTAC, bu tür aktörlerin çevrimiçi propagandayı beslemeye ve diğer önemli uluslararası olayları kullanarak gerilimi kışkırtmaya ve Batı'nın, Rusya'nın Ukrayna'yı işgaline karşı koyma kabiliyetini engellemeye çalışmaya devam edeceğini düşünüyor.

Ukrayna karşıtı propaganda, 2022'deki tam ölçekli işgalin öncesinden başlayarak Rus etki faaliyetlerine geniş ölçüde nüfuz etmişti. Ancak son aylarda Rusya yanlısı ve Rusya ile bağlantılı etki ağları, bu mesajları yaymak için daha dinamik bir araç olarak video kullanmaya ve inandırıcılıklarını artırmak için güvenilir medya kuruluşlarını taklit etmeye odaklanmaya başladılar. MTAC; bilinmeyen, Rusya yanlısı aktörler tarafından yürütülen ve manipüle edilmiş video içeriklerini yayımlamak için, ana akım haber ve eğlence medyası markalarını taklit eden iki saldırı girişiminin hala sürdüğünü gözlemledi. Daha önceki Rus propaganda kampanyalarında olduğu gibi bu faaliyet de Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelensky'yi yozlaşmış bir uyuşturucu bağımlısı, Batı'nın Kiev'e verdiği desteği de o ülkelerin iç halklarına zarar veren bir unsur olarak göstermeye odaklanıyor. Her iki kampanyadaki içerik de sürekli olarak Ukrayna'ya olan desteği azaltmaya çalışıyor ancak daha geniş kitlelere ulaşmak için söylemleri, Haziran 2023 Titan denizaltı patlaması veya İsrail-Hamas savaşı gibi yeni haber olaylarıyla uyumlu hale getiriyor.